Beste aanstaande nieuwe Tweede Kamerleden en nieuwe ministers,

Het lijkt een simpele vraag: van wie is de lucht? Want of je nu rijk bent, of arm. Zorgverlener of patiënt. Politicus of burger. Lucht geeft ons leven. En daarmee is het van ons allemaal. Toch? Slechts 100 bedrijven zorgen voor 71% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, die klimaatontwrichting veroorzaken. In Nederland sterven er ieder jaar 12 duizend mensen vroegtijdig door luchtvervuiling. Luchtvervuiling en klimaatontwrichting maken ons en onze planeet iedere dag zieker. Dus van wie is de lucht eigenlijk? Van de maatschappij? Of van de fossiele industrie?

Om luchtvervuiling en klimaatontwrichting in te perken, moeten fossiele brandstoffen zo snel mogelijk, eerlijk worden uitgefaseerd. Fossiele reclames staan deze transitie in de weg: ze normaliseren het gebruik van kolen, olie en gas en drijven de vraag en productie van de fossiele industrie juist op. Tegelijkertijd worden reclames gebruikt om – ten onrechte – een groen imago te creëren. Om de gezondheid van huidige en toekomstige generaties veilig te stellen roepen wij, zorgprofessionals, u op tot het verbieden van fossiele reclame, net als voor tabak. Zorgverleners stonden aan de wieg van de tabakswet. En nu pleiten we voor een tabakswet voor de fossiele industrie. Want voorkomen is altijd beter dan genezen.

Stelt u zich eens voor. U bent verpleegkundige en ziet steeds vaker de negatieve effecten van de fossiele industrie het ziekenhuis binnensluipen. U ziet jonge kinderen met ernstige astma, veroorzaakt door luchtvervuiling. Veertigers met hart- en vaatziekten, nooit gerookt, maar wonend in de buurt van Tata Steel, Schiphol, of de A12. En u ziet ouderen bezwijken onder de extreme hitte van wat een normale zomerse dag is geworden. Als u na het werk op de bus wacht ziet u reclames voor vliegvakanties tegen dumpprijzen. U weet dat vliegtuigen de lucht vervuilen en dat dit uw patiënten ziek maakt, maar op de reclames is de lucht altijd stralend blauw.

En stelt u zich voor, u bent arts. U ziet dat de wijk waar mensen wonen, de kleur van hun huid en hun financiële positie, steeds vaker hun gezondheid bepaalt. In uw artseneed beloofde u patiënten zo goed mogelijk te dienen en ook de grenzen van uw mogelijkheden te erkennen. U voelt onmacht. Onmacht omdat de fossiele industrie de lucht blijft vervuilen, het klimaat verder ontwricht, en u de meest kwetsbaren de hardste klappen ziet krijgen. U leest in de krant dat collega-artsen in Indonesië, Nigeria, Malawi en Suriname de hoeveelheid zorg niet aankunnen na de overstromingen, bosbranden en extreme droogte die door klimaatontwrichting erger worden. In diezelfde krant ziet u een reclame waarin Shell zich positioneert als leider in de energietransitie. Terwijl u weet dat deze multinational nog altijd, in diezelfde landen, nieuwe olie- en gasbronnen aanboort.

En stelt u zich eens voor. U bent zorgverlener in opleiding en weet dat klimaatontwrichting onze gezondheid schaadt. U maakt zich zorgen over de gezondheid van uw toekomstige patiënten. Tijdens uw stage in het ziekenhuis bezoekt u een te jonge longpatiënt voor haar controle. Ze kijkt televisie, en u ziet reclames voorbijkomen voor SUVs, de meest vervuilende auto’s. U weet dat deze reclame de verkoop van SUVs omhoog stuwt, en daarmee het aantal slachtoffers van klimaatontwrichting en luchtvervuiling verhoogt. De situatie voelt als pleisters plakken op een wond die almaar groter wordt.

De realiteit is: u bent geen uitvoerend arts, verpleegkundige of andere zorgprofessional, u bent politicus. En daarmee hebt u de macht in handen om te voorkomen dat de zorg in de toekomst onbetaalbaar en onbeheersbaar wordt. Macht die wij niet hebben. Daarom vervullen wij via deze brief onze plicht door u op die macht en verantwoordelijkheid te wijzen. We roepen u op om fossiele reclame te verbieden, met een tabakswet voor de fossiele industrie.

Met vriendelijke groet,

Zorgprofessionals Nederland